Phân tích độ ổn định trong nước của thức ăn nuôi tôm

Trong trường hợp của thức ăn nuôi tôm, độ ổn định trong nước thậm chí còn quan trọng hơn, bởi vì thức ăn viên phải duy trì tính toàn vẹn về vật chất đủ lâu cho các con tôm  phát hiện và ăn thức ăn, và điều này có thể là một khoảng thời gian rất ngắn 1-2 giờ tùy thuộc vào các chất hấp dẫn, các chất kết dính và các thành phần được sử dụng trong công thức và các yếu tố khác. Thức ăn thiếu độ ổn định sẽ khiến thức ăn không được tiêu thụ hết, lãng phí thức ăn và tăng lượng hữu cơ của ao và nước thải, sự chuyển đổi thức ăn cao hơn và giảm hiệu quả kinh tế.

Bất kể phương pháp sử dụng nào, hệ thống đo lường độ ổn định trong nước của thức ăn phải cung cấp một quy trình định lượng và nhân rộng loại bỏ sự đánh giá chủ quan về chất lượng. Các thuộc tính đo lường có thể được sử dụng như các biện pháp kiểm soát chất lượng để đảm bảo thức ăn chăn nuôi mang lại hiệu quả như dự kiến tại các trang trại nuôi thủy sản.

Đánh giá sự ổn định trong nước của thức ăn dạng viên

Tại nhiều trang trại nuôi tôm, sự ổn định trong nước của thức ăn dạng viên thường được đánh giá theo nhiều cách chủ quan khác nhau. Một là chỉ đơn giản bằng cách đặt một số viên thức ăn trong một ly nước và quan sát thức ăn viên tan rã nhanh như thế nào. Phương pháp khác là buộc một viên thức ăn ở phần cuối của một sợi dây và nhấn chìm nó trong nước cho đến khi viên thức ăn bị vỡ thành từng mảnh hay bị tan rã.

Những người khác sử dụng chuyên môn của họ trong việc sử dụng đũa gắp các viên thức ăn ẩm để đánh giá và xác định viên thức ăn có thể duy trì sự toàn vẹn như thế nào. Nhưng không phương pháp nào là một phương pháp định lượng để xác định độ ổn định trong nước, do các phương pháp này không thực hiện một kỹ thuật lặp lại và định lượng để các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi và nông dân hoặc các nhà sinh học phụ trách việc đánh giá chất lượng thức ăn chăn nuôi tại các trang trại có thể sử dụng.

Các cách để xác định độ ổn định trong nước được các nhà nghiên cứu sử dụng tốn kém hơn và đòi hỏi thiết bị đặc biệt, nhưng mang lại dữ liệu định lượng chính xác hơn. Các phương pháp sau đây được đề nghị đặc biệt cho thức ăn nuôi tôm.

Thiết bị cần thiết và thu thập mẫu thức ăn nuôi tôm

Các thiết bị sau đây là cần thiết để tiến hành đánh giá độ ổn định trong nước của thức ăn thủy sản: máy khuấy; lò có khả năng sấy khô sản phẩm đến 130 độ C; ống đong (100 ml); các bình thí nghiệm (250 ml); màn hình Tyler số 20; máy đo độ ẩm hồng ngoại hoặc tương tự; và cân trọng lượng.

Một mẫu tổng hợp được thu thập, với các mẫu 10 gram thu thập được từ ba đến bốn túi thức ăn cho đến khi 20 mẫu đã được thu thập cho một đợt thí nghiệm thức ăn. Mỗi mẫu sẽ được đặt trong một chiếc túi thông thường, và sau khi 20 mẫu được thu thập, các viên thức ăn sẽ được trộn bằng tay để có một mẫu tổng hợp nhằm phân tích sự ổn định trong nước của thức ăn. Sau khi các mẫu tổng hợp đã được trộn, hai mẫu phụ thức ăn viên nặng 25 g được cân và được xét nghiệm sau đó.

Ảnh: Các mẫu thức ăn được khuấy mạnh để tăng tốc độ phân rã khi ngâm nước.

Các thủ tục kiểm tra trong phòng thí nghiệm

Cân 25 g thức ăn dạng viên trước khi đưa lên máy quét (các bụi tạp bị loại bỏ), và đặt chúng trong một bình thí nghiệm. Thêm 100 ml nước ngọt (25 độ C) vào bình thí nghiệm có chứa các viên thức ăn.

Sau đó đặt bình thí nghiệm trong máy khuấy, bảo đảm các kẹp giữ chặt bình, và bắt đầu vận hành máy khuấy ở tốc độ 200 vòng/phút với tổng thời gian 30 phút. Sau khi máy khuấy dừng lại, đặt các viên thức ăn trên màn hình lưới số 20 và rửa sạch tạp chất bằng nước máy. Bước này sẽ loại bỏ bất kỳ mẩu thức ăn nào tan rã trong thời gian khuấy và nhỏ hơn kích thước màn lọc.

Sau khi nhẹ nhàng rửa các viên thức ăn trên màn lọc cho phép nước thừa nhỏ giọt ra ngoài (khoảng 5 phút), sau đó đặt tất cả các màn lọc trong lò đối lưu trong hai giờ ở 130 độ C. Sau khi sấy xong, loại bỏ các màn lọc với các viên thức ăn khỏi lò và để nguội đến nhiệt độ môi trường xung quanh, và sau khi các viên thức ăn được làm mát, ghi lại trọng lượng của mỗi mẫu thức ăn.

Tính toán độ ổn định trong nước

Để tính toán, sử dụng công thức sau đây:

Độ ổn định trong nước (%) = Trọng lượng thức ăn viên khô (g)/trọng lượng thức ăn viên ban đầu (g)

Nhân kết quả với 100 để chuyển đổi sang phần trăm. Số phần trăm sau đó cần phải được hiệu chỉnh do độ ẩm của mẫu ban đầu. Vì vậy, việc biết độ ẩm của cả mẫu thức ăn dạng viên ban đầu và của các mẫu thức ăn viên khô là rất cần thiết.

Ví dụ, nếu độ ẩm ban đầu của một sản phẩm là 11%, và độ ẩm của mẫu cuối cùng là 2% sau khi sấy, điều chỉnh cả hai mức trọng lượng đến giá trị ngang bằng. Độ ẩm là 11 trừ đi 2 hoặc 9%. Vì vậy, thêm 9% trở lại với sản phẩm sấy khô hoặc nhân kết quả cuối cùng với 1,09.

Mẫu có trọng lượng = 25 g; mẫu cuối cùng có trọng lượng = 18,5 g; độ ẩm của mẫu ban đầu = 11%; độ ẩm của mẫu cuối cùng = 2%; sau đó, sự ổn định trong nước ban đầu = (18,5 / 25) x 100 = 74%, và với sự điều chỉnh cho độ ẩm = 74% x 1,09 = 80,66% là giá trị cuối cùng cho sự ổn định trong nước của thức ăn dạng viên.

Giải thích kết quả xét nghiệm

Sau khi thu được giá trị, làm thế nào một giá trị cuối cùng là 70 hoặc 80% tương quan với sự ổn định trong nước của thức ăn thủy sản? Tỷ lệ phần trăm cao hơn cho thấy sự ổn định trong nước cao hơn, do các giá trị thu được chỉ ra các viên thức ăn duy trì được sự toàn vẹn về mặt vật chất sau quá trình thử nghiệm. Lượng thức ăn khô mất đi sẽ khác nhau tùy thuộc vào công thức thức ăn. Thức ăn có lượng protein thấp hơn và tinh bột cao hơn có giá trị ổn định trong nước cao hơn so với thức ăn với hàm lượng cao protein và chất béo.

Theo hướng dẫn khi sử dụng phương pháp mô tả ở đây, thức ăn với 35% protein thô và ít nhất 30% tinh bột có một sự ổn định trong nước là 80% hoặc cao hơn sau một ngày xuất xưởng. Thức ăn với 40% protein thô và 6-8% chất béo có sự ổn định trong nước là 75% hoặc cao hơn, và thức ăn với 45% protein thô và 8-10% chất béo có độ ổn định trong nước là 70%.

Độ ổn định trong nước của các công thức thức ăn cho tôm có thể được cải thiện bằng cách tăng nồng độ của chất kết dính tự nhiên hay nhân tạo, hoặc tối ưu hóa các điều kiện chế biến bằng cách điều khiển trước độ ẩm và nhiệt độ ủ và điều chỉnh thời gian duy trì các điều kiện đó và nhiệt độ, khu vực chế biến thức ăn viên, và kích thước viên thức ăn.

Triển vọng

Sự ổn định về vật chất và quá trình thẩm thấu chất dinh dưỡng trong thức ăn nuôi tôm là một thành phần quan trọng của việc kiểm soát chất lượng thức ăn chăn nuôi. Sự ổn định về vật chất của thức ăn viên sau khi ngâm trong nước ao nuôi là một vấn đề về môi trường và tài chính, và mang tầm quan trọng trong sản xuất thức ăn thủy sản, đặc biệt là đối với tôm, và vấn đề này phải được đánh giá đúng.

Bất kể phương pháp nào được sử dụng để xác định độ ổn định trong nước của thức ăn nuôi tôm, phương pháp đó phải cung cấp quy trình định lượng có thể được dễ dàng nhân rộng và loại bỏ sự đánh giá chủ quan về chất lượng. Các thuộc tính đo lường có thể được sử dụng để kiểm soát chất lượng và đảm bảo rằng thức ăn nuôi tôm sẽ mang lại hiệu quả như dự kiến khi được sử dụng tại các trại nuôi tôm.

Trích Tổng Cục Thủy Sản